CD&V Kamerlid Nathalie Muylle heeft – samen met collega Valerie Van Peel – een wetsvoorstel klaar dat huisartsen de mogelijkheid geeft de wilsverklaring van patiënten inzake orgaandonatie te registreren.
Nathalie Muylle: “Dit moet leiden tot meer openheid over het onderwerp, ook naar de familie toe. Die verzetten zich nu nog vaak tegen een transplantatie. Op zich is dat niet verwonderlijk, zeker indien het topic in de familie nooit besproken is geweest. Bij overlijden moet de arts in vele gevallen bij de familie polsen naar de wil van de patiënt, en dat op een emotioneel zeer beladen moment. Er is daarenboven maar weinig tijd voor de beslissing, wat het voor de familie vaak ondraaglijk maakt."
"Daarom is het belangrijk dat dergelijke gesprekken veel vroeger worden gevoerd. En daar kan de huisarts bij uitstek een rol in spelen. Dit initiatief moet leiden tot meer donoren. Dat is heel belangrijk aangezien de vraag nog steeds veel groter is dan het aanbod.”
Lange wachtlijsten
Via het ‘opting-out-systeem’ in ons land worden alle burgers impliciet als donor beschouwd, tenzij men zich expliciet verzet. Toch blijven de wachtlijsten lang.
Regelmatig worden transplantaties verhinderd door familiale weigering. Volgens het jaarverslag (2016) van de Belgische Sectie Transplantatiecoördinatoren (BTS) weigert de familie in 13,1 % van de gevallen.
Het aantal orgaandonaties verhogen blijkt niet eenvoudig. Globale infocampagnes bijvoorbeeld zijn niet alleen duur maar hebben het gevaar naast een stijging van de opt-ins, ook te zorgen voor een stijging van het aantal opt-outs.
Huisarts als ideaal aanspreekpunt
De informatie over donatie dient uitgebreid en correct te worden gegeven en bij voorkeur door iemand waarmee een vertrouwensband bestaat.
Nathalie Muylle: “Daarom denken we aan de huisarts, die trouwens ook zelf initiatief kan nemen tot zo’n gesprek. Vandaag kan je je enkel in het gemeentehuis effectief laten registreren als donor, maar dat is voor veel mensen een te hoge drempel. Sommige opperen daarom voor een digitale registratie van de wilsverklaring – bijvoorbeeld via het systeem van de elektronische identiteitskaart. Maar ook hier bestaat het gevaar dat het huidige ‘geen-bezwaarsysteem’ hierdoor onder spanning komt en in de feiten leidt meer mensen die verzet aantekenen. Bovendien lost de digitale registratie het probleem van het familiaal verzet niet op.”
Met hun wetsvoorstel willen de parlementsleden de registratie van de wilsverklaring via de huisarts mogelijk maken. De opleiding, kennis en ervaring van de huisarts en de vertrouwensband met de patiënt maken van de huisarts een geschikt aanspreekpunt om over dit onderwerp te spreken en een begeleidende rol te vervullen in de keuze van de patiënt. En hem er in één klap van bewust maken dit ook met zijn naaste familie te bespreken. Zodat ook zij op voorhand de wil van de patiënt kennen wat de kans op verzet verkleint.
Enkele cijfers
In 2016 waren 229.889 mensen in België als orgaandonor geregistreerd. Jaarlijks komen er 20.000 registraties bij. In 2015 waren er 315 donoren, goed voor 944 organen.
De Transplantatiewet hanteert het principe dat elke Belg verondersteld wordt donor te kunnen zijn, tenzij men dit expliciet weigert via een negatieve registratie. Het aantal negatieve registraties bleef de voorbije jaren nagenoeg constant rond de 189.000.
We moeten vaststellen dat sommige patiënten op wachtlijsten onvoldoende snel geholpen kunnen worden en helaas overlijden nog voor dat er voor hen een nieuw orgaan is gevonden. Momenteel wachten in ons land meer dan 1200 mensen op een geschikte donor.
Nathalie op radio1
Beluister hier het fragment van in het radiopramma De Ochtend op Radio 1 van 20 febr. 2018
Nathalie Muylle